Efekt Godona – Co się dzieje po utracie pojedynczego zęba?
Dla wielu osób to może być zaskoczenie – brak jednego zęba wywołuje szereg komplikacji w jamie ustnej, z których nawet możemy nie zdawać sobie sprawy.
Zwykle po utracie zęba, jeśli nie znajduje się na przodzie w łuku, większość osób nie podejmuje dalszego leczenia. Wydaje się bowiem, że jeden ząb to mała strata i nie musimy się spieszyć z uzupełnieniem powstałej po nim luki. Nic bardziej mylnego!
W wyniku utraty pojedynczego zęba dochodzi do zaburzenia równowagi w jamie ustnej i stopniowo postępującej zmiany w pierwotnym układzie zębów. Dotyczy to zwłaszcza zębów sąsiadujących z brakiem, które przesuwają się w stronę luki wywołując tzw. efekt Godona. Na czym on polega i do jakich komplikacji może prowadzić?
Postaramy się bardziej wnikliwie przedstawić Ci to zagadnienie.
Efekt Godona, czyli co się dzieje, gdy tracimy ząb
Z pozoru brak pojedynczego zęba to błahostka. Tak mogą myśleć osoby, które posiadają jeszcze komplet zębów i powstały brak jest w miejscu mało widocznym, w tylnej części łuku zębowego. Jeśli go zatem nie widać, to po co inwestować w uzupełnienie ubytku? W tym miejscu chcemy podkreślić, że leczenie stomatologiczne służy przede wszystkim przywróceniu zdrowia jamy ustnej, a dopiero później estetyki uśmiechu. Co zatem może się stać, jeśli nie uzupełni się brakującego zęba?
Odpowiedź na to pytanie zawarta jest w tajemniczo brzmiącym zjawisku zwanym efektem Godona. Aby w zrozumiały sposób przedstawić, na czym ono polega, musimy wyobrazić sobie, co się dzieje, gdy ząb traci „towarzystwo”. Na początku musicie wiedzieć, że zęby zawsze dążą do stanu, w którym kontaktują się z innymi zębami po bokach oraz z zębami z przeciwległego łuku. W sytuacji, gdy doszło do utraty pojedynczego zęba i ten kontakt znika, następuje powolny proces wysuwania się z kości zęba z przeciwstawnego łuku. Ząb ten wygląda optycznie na dłuższy i wyraźnie wystaje poza korony sąsiadujących zębów. W wyniku utraty właściwego podparcia, dąży on do kontaktu z przeciwległą stroną w łuku zębowym, co z czasem powoduje zaburzenie zwarcia i powstawanie węzłów urazowych. W wyniku tego mogą pojawić się dolegliwości bólowe w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego. Zjawisko to nazywane jest efektem Godona.
Dotyczy ono zarówno zęba przeciwstawnego, jak i sąsiadujących z luką. Z uwagi na fakt, iż w miejscu po utraconym zębie tkanka kostna stopniowo zanika, zęby tracą oparcie i korony przechylają się zwykle w kierunku braku. Korzenie natomiast pozostają w tym samym miejscu. W uproszczeniu można powiedzieć, że ząb się kładzie w kierunku luki.
Poza utratą przeciwstawnego zęba, efekt Godona może być również spowodowany wadami ortodontycznymi, na skutek niewłaściwego ustawienia zębów i ich ustawienia względem siebie. Również niedopasowane wypełnienia oraz starte i uszkodzone zęby mogą prowadzić do pojawienia się tego zjawiska.
Jakie mogą być konsekwencje efektu Godona?
Jeśli pojedynczy brak zęba bezpośrednio nie zaburza estetyki naszego uśmiechu i dotyczy trzonowców lub przedtrzonowców, zwykle większość osób nie planuje szybkiej odbudowy. Co innego, gdy ubytek znajduje się na przodzie — od jedynki do czwórki, wówczas jego rekonstrukcję traktujemy priorytetowo. Czy takie postępowanie jest prawidłowe? Oczywiście, że nie. Nawet jeśli utrata pojedynczego zęba nie powoduje dyskomfortu podczas jedzenia czy codziennej higieny, należy wziąć pod uwagę, że jest to sytuacja przejściowa.
Proces wysuwania się zęba przebiega bowiem stopniowo i może być widoczny dopiero po miesiącach od utraty zęba przeciwstawnego. W przypadku wysuniętego zęba, dochodzi najpierw do odsłonięcia szyjki, a potem fragmentu korzenia, którego nie przykrywa dziąsło. W ten sposób jest on bardziej narażony na rozwój próchnicy z powodu mniejszej odporności tej części zęba na działanie kwasów bakterii próchnicotwórczych i trudności z utrzymaniem właściwej higieny tej okolicy. W obszarze poddziąsłowym bakterie mogą wywoływać stany zapalne przyzębia, które prowadzą do paradontozy. Przyzębie to określenie na tkanki utrzymujące ząb w kości, zatem rozwój choroby przyzębia jest bardzo poważnym stanem, prowadzącym do utraty zębów. Ponadto wysunięty ząb także słabiej trzyma się w szczęce, przez co jest bardziej narażony na ruchomość i utratę. Utrata pojedynczego zęba może zatem spowodować efekt domina, zwłaszcza w przypadku rozległej próchnicy czy uogólnionych chorób przyzębia.
U niektórych osób problemy wynikające z efektu Godona objawiają się silnymi bólami w stawie skroniowo-żuchwowym. Nie mają one stałego charakteru, ale mogą nasilać się podczas występowania nasilonego stresu czy jedzenia.
Wynika to z faktu, iż rozkład sił w szczęce i żuchwie ulega zaburzeniu i konsekwencją takiego stanu rzeczy mogą być poważne uszkodzenia pozostałych, zdrowych zębów. Dlatego po ekstrakcji zęba należy niezwłocznie udać się do gabinetu stomatologicznego, aby jak najszybciej uzupełnić braki zębowe i nie dopuścić do dalszych komplikacji zdrowotnych.
Jakie są sposoby uzupełnienia pojedynczego braku?
Zanim do nich przejdziemy, chcielibyśmy zwrócić uwagę na regularną i dokładną higienę jamy ustnej. Wszak utrata zęba, poza nieszczęśliwym wypadkiem, jest najczęściej konsekwencją nieleczonej próchnicy. Warto zatem zwrócić uwagę na szczotkowanie i nitkowanie zębów minimum dwa razy dziennie, rano i wieczorem, oraz odbywanie regularnych wizyt kontrolnych w gabinecie stomatologicznym.
Jeśli jednak już doszło do utraty zęba lub uszkodzenia korony, należy w możliwie szybkim terminie zaplanować jego odbudowę. Metod rekonstrukcji braku zębowego jest kilka, dlatego z pewnością stomatolog dobierze tę, która będzie odpowiadać Twoim potrzebom i możliwościom.
Warto wybrać sprawdzoną klinikę stomatologiczną, wyposażoną w nowoczesny sprzęt diagnostyczny (m.in. cyfrowe RTG, tomografia komputerowa) oraz urządzenia do diagnostyki okluzji, aby leczenie było efektywne i komfortowe.
Jeśli w wyniku urazu lub próchnicy ukruszyła się korona zęba, można ją odbudować za pomocą światłoutwardzalnych materiałów kompozytowych, w przypadku rozleglejszego ubytku i znacznych uszkodzeń na powierzchni zębów rozwiązaniem może być odbudowa protetyczna. Szkliwo zębów doskonale zastępuje wysokiej jakości ceramika, z której wytwarzane są korony bądź mosty protetyczne, które doskonale imitują naturalne uzębienie.
Most protetyczny znajduje zastosowanie wówczas, gdy po utraconym zębie nie pozostał nawet korzeń. Podpory mostu mogą stanowić zarówno zęby sąsiadujące z brakiem albo wszczepiony uprzednio implant zęba. Z uwagi na konieczność uprzedniego szlifowania zębów pod most rekomendujemy wstawienie implantu jako mniej inwazyjną metodę leczenia. Najtrwalszą metodą odbudowy braków zębowych jest wstawienie implantu. Implant to niewielka tytanowa „śrubka”, która jest umieszczona w miejscu po naturalnym korzeniu zęba. Jej głównym zadaniem jest przejęcie funkcji dawnego korzenia, co następuje w wyniku procesu osteointegracji (połączenie sztucznego korzenia z naturalną kością Pacjenta). Na implancie osadzona zostaje korona protetyczna wykonana z ceramiki. Jest do doskonała alternatywa dla Pacjentów, którzy nie chcą szlifować zębów, a ważne jest dla nich zdrowie, wysoka estetyka i komfort. Wszczepienie implantu znacząco opóźnia proces zaniku tkanki kostnej w miejscu ubytku i stanowi idealną podporę dla zębów.
Umów się na wizytę!
Utraciłeś ząb wskutek urazu bądź działania próchnicy? Zastanawiasz się, czy warto go odbudowywać, jeśli jest w tylnej części łuku? Wiele osób ma podobny dylemat! W przypadku pojedynczego braku zęba nie tylko estetyka ma znaczenie! Jeśli nie uzupełnisz w porę luki zębowej, możesz zmagać się z różnymi dolegliwościami, wywołanymi przez tzw. efekt Godona. Dlatego nie zwlekaj, umów się na wizytę konsultacyjną do Dentify! Nasi lekarze po wykonaniu kompleksowych badań diagnostycznych zaproponują najlepszą dla Ciebie metodę leczenia. Możesz się z nami skontaktować, dzwoniąc pod numer +48 33 310 10 10 bądź wypełniając formularz.